یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های افراد در مقوله زیبایی، داشتن موهایی زیبا و سالم است. محصولات بسیار متنوعی در بازار وجود دارند که به شما وعده می‌دهند با استفاده از آن‌ها می‌توانید موهای درخشان و خوش‌حالتی داشته باشید یا جلوی ریزش موهایتان را بگیرید. اما دلایل ریزش مو در افراد مختلف متنوع است و ممکن است تعویض شامپو یا استفاده از محصولات محافظتی، به تنهایی نتواند جلوی آن را بگیرد. پیش از هر چیز شما باید نوع موهایتان را بشناسید و با مراجعه به یک متخصص پوست و مو، دلیل اصلی ریزش موی سرتان را تشخیص دهید. ممکن است یکی از دلایل ریزش موی شما، ابتلا به بیماری‌هایی مثل پرکاری تیروئید، مصرف بعضی از داروها یا کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن باشد.
به طور متوسط، هر انسان حدود ۱۰۰ هزار تار مو روی سرش دارد. ریزش روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ تار کاملا طبیعی است و نمی‌توان نام ریزش مو روی آن گذاشت. موهای جدید به طور معمول جای موهای از دست رفته را میگیرند، اما همیشه هم این اتفاق نمی‌افتد. ممکن است موهای شما به تدریج یا ناگهانی شروع به ریزش جدی کند و موهای جدید به جای آن‌ها در نیاید. اینجاست که مشکل طاسی ایجاد می‌شود. ریزش مو می‌تواند دائمی یا موقت باشد.
محاسبه میزان ریزش مو در یک روز تقریبا غیرممکن است. اگر بعد از شستن موها متوجه ریزش جدی آن‌ها شده‌اید یا بعد از شانه زدن موهایتان، تعداد زیادی مو روی برس‌تان می‌بینید، ممکن است موهایتان بیشتر از اندازه طبیعی در حال ریزش باشد.
شایع ترین علل ناگهانی ریزش مو
همان‌طور که در بالا اشاره کردیم، برای تشخیص دلایل ریزش مو، پیش از هر چیز باید به پزشک مراجعه کرده و از مصرف خودسرانه دارو خودداری کنیم. استفاده از شامپوهای مختلف، تقویت‌کننده‌های مو یا مکمل‌های خوراکی اگر بدون تجویز متخصص استفاده شود، ممکن است گاهی نتیجه عکس بدهند و وضعیت را بدتر از قبل کنند.
وقتی به دکتر مراجعه می‌کنید، ابتدا پزشک یا متخصص پوست سعی می‌کند علت اصلی ریزش مو را تشخیص دهد. شایعترین علت ریزش مو، طاسی ارثی با مدل مردانه یا زنانه است. اگر سابقه طاسی در خانواده دارید، ممکن است دچار طاسی مردانه یا زنانه شوید. برخی هورمون‌های جنسی می‌توانند ریزش موی ارثی را تحریک و تشدید کنند. این نوع ریزش مو ممکن است از اوایل دوران بلوغ شروع شود.
در برخی موارد نیز ریزش مو ممکن است با یک توقف ساده در چرخه رشد مو رخ دهد. بیماری‌های سخت، جراحی‌ها یا سایر حوادث آسیب‌زا می‌توانند باعث ریزش مو شوند. با این حال اگر در چنین شرایطی ریزش مو رخ دهد، موهای شما معمولا پس از مدتی بدون نیاز به درمان خاصی دوباره شروع به رشد می‌کند.
تغییرات هورمونی در خیلی از مواقع می‌تواند باعث ریزش موی موقتی شود. در این مواقع نیز پس از کنترل شدن این تغییرات، ریزش مو قطع شده و موهای جدید شروع به رشد می‌کنند. اگر ریزش مو دارید و در یکی از وضعیت‌های زیر هسیتد، نگران نباشید. به پزشکتان مراجعه کنید و موضوع را به او اطلاع دهید. با مصرف داروهایی که هورمون‌هایتان را متعادل می‌کند، موهایتان به زودی به حالت قبل برمی‌گردد.
- بارداری
- زایمان
- قطع مصرف قرصهای جلوگیری از بارداری
- یائسگی
برخی بیماری‌ها هم می‌توانند باعث ایجاد ریزش مو شوند. ناگفته پیداست که در چنین شرایطی مراجعه به متخصص پوست کمکی به شما نمی‌کند و باید پیش از هر چیز به پزشک مربوط به بیماری‌تان مراجعه کنید تا مشکل ریزش موی شما به شکل زمینه‌ای برطرف شود. در این وضعیت، استفاده از بهترین محصولات مراقبتی پوست، ریزش موهایتان را متوقف نخواهد کرد. شرایط پزشکی‌ای که می‌تواند باعث ریزش مو شود شامل موارد زیر است:
- بیماری تیروئید
- آلوپسی آره آتا (بیماری خود ایمنی که به فولیکول‌های مو حمله می‌کند)
- عفونتهای پوست
- بیماری‌هایی که باعث ایجاد زخم می‌شوند، مانند لیکن پلان و برخی از انواع لوپوس. این بیماری‌ها می‌توانند به دلیل ایجاد زخم، باعث ریزش دائمی مو شوند.
ریزش مو همچنین می‌تواند به دلیل داروهایی باشد که برای درمان بیماری‌های زیر استفاده می‌شود:
- سرطان
- فشار خون بالا
- آرتروز
- افسردگی
- مشکلات قلبی
در این موارد هم پس از قطع دارو، ریزش مو هم متوقف شده و موهایتان دوباره رشد می‌کند. یادتان نرود درمان بیماری اصلی‌تان باید مهم دغدغه شما باشد، بنابراین هیچوقت برای جلوگیری از ریزش مو، مصرف این داروها را خودسرانه قطع نکنید. اگر احساس می‌کنید از دست دادن حجم زیادی از مو به روحیه‌تان آسیب می‌رساند، این موضوع را با پزشکتان مطرح کنید تا در صورت امکان داروهای مکمل برایتان تجویز کند. این داروها کمک می‌کند تا ریزش موهایتان کمتر شود.
یک شوک جسمی یا عاطفی ممکن است باعث ریزش محسوس مو شود. نمونه‌هایی از این نوع شوک‌ها عبارت‌اند از:
- مرگ یکی از نزدیکان و عزیزان در جمع خانواده و دوستان
- کاهش شدید وزن
- تب شدید
افراد مبتلا به تریکوتیلومانیا (اختلال کشیدن مو) نیز با مشکل ریزش مو مواجه‌اند. این افراد به طور مرتب موهای ناحیه سر، ابرو یا مژه خود را می‌کشند که این کار باعث ایجاد کچلی در همان ناحیه خاص می‌شود. ریزش مو در اثر کشش می‌تواند با نوع بستن مو هم رابطه مستقیم داشته باشد. اگر موهایتان را خیلی محکم با کش می‌بندید یا از بافت‌های آفریقایی برای مدل دادن به موهایتان استفاده می‌کنید، ممکن است موهایتان پس از مدتی شروع به ریزش کند. محکم کشیدن مو به فولیکول‌های آن فشار وارد می‌کند و باعث سستی موها می‌شود.
رژیم غذایی فاقد پروتئین، آهن و سایر مواد مغذی نیز می‌تواند منجر به کم‌پشتی و ریزش موها شود. اگر ورزش‌های سنگین انجام می‌دهید یا رژیم غذایی خاصی دارید، ممکن است موهایتان شروع به نازک شدن و ریزش کند. در چنین شرایطی حتما لازم است با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا با تجویز مکمل‌های خوراکی، مواد معدنی مورد نیاز بدنتان را تامین کند.
روش های درمان ریزش مو
ریزش مو از دست مشکلاتی است که فرد را با موضوع زیبایی درگیر می‌کند. وقتی موهایتان را از دست می‌دهید، به طور مرتب دچار نگرانی و اضطراب می‌شوید و همین استرس‌ها هم می‌تواند سرعت ریزش مو را بیشتر کند. بنابراین پیش از هر کاری باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص پس از بررسی وضعیت و یافتن دلیل اصلی ریزش مو، درمان‌هایی را برای آن پیشنهاد می‌کند. این درمان‌ها می‌توانند گستره‌ای از داروهای خوراکی تا روش‌های جراحی را شامل شوند که بسته به سن، جنسیت، شدت ریزش مو و… برای هر فرد تجویز خواهد شد.
دارو
داروها احتمالا راه‌کار درمانی برای ریزش مو هستند. داروهای بدون نسخه (OTC) معمولا از کرم‌ها و ژل‌های موضعی تشکیل می‌شوند که مستقیما روی پوست سر قرار داده می‌شوند. رایج‌ترین محصولات این دسته، حاوی ماده‌ای به نام ماینوکسیدیل (روگاین) هستند.
پزشک شما ممکن است ماینوکسیدیل را به مراه سایر درمان‌های ریزش مو برایتان توصیه کند. از عوارض جانبی ماینوکسیدیل می‌توان به تحریک پوست سر و رشد مو در مناطق مجاور، مانند پیشانی یا صورت اشاره کرد.
برخی داروهای خوراکی نیز می‌توانند ریزش مو را درمان کنند. معمولا پزشکان داروی خوراکی فیناستراید (Propecia) را برای طاسی مردانه تجویز می‌کنند . اگر دچار ریزش مو هستید، پزشک به شما می‌گوید که باید این دارو را به صورت روزانه مصرف کنید تا ریزش موهایتان کند شود. برخی مردان هنگام مصرف فیناستراید رشد موهای جدید را تجربه می‌کنند.
از عوارض جانبی نادر فیناستراید می‌توان به کاهش میل جنسی و اختلال در عملکرد جنسی اشاره کرد. اگر پس از مصرف فیناستراید با چنین مشکلاتی مواجه شدید، لازم است در اولین فرصت با پزشکتان مشورت کنید تا اگر لازم است دارو یا دز مصرفی‌تان را تغییر دهد.
همچنین پزشک متخصص پوست و مو ممکن است در مواردی، کورتیکواستروئیدهایی مانند پردنیزون تجویز کند. افراد مبتلا به آلوپسی آره آتا می‌توانند از این روش برای کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی بدن استفاده کنند. کورتیکواستروئیدها در بدن می‌توانند هورمون‌های ساخته شده توسط غدد فوق کلیوی را تقلید کنند. مقدار زیاد کورتیکواستروئید در بدن باعث کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی می‌شود.
اگر پزشک برای شما دارویی از خانواده کورتیکواستروئیدها را تجویز کرد، باید حین مصرف عوارض جانبی این داروها را به دقت کنترل کنید. عوارض جانبی احتمالی این دسته از داروها عبارت‌اند از:
- گلوکوم: مجموعه‌ای از بیماری‌های مربوط به چشم است که می‌تواند منجر به آسیب رساندن به عصب بینایی و از دست دادن بینایی شود
- احتباس مایعات و تورم در پایین پاها
- بالا رفتن فشار خون
- آب مروارید
- بالا رفتن قند خون
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد استفاده از کورتیکواستروئید ممکن است شما را در معرض خطرات بیشتری مانند موارد زیر قرار دهد:
- عفونت‌ها
- از دست دادن کلسیم استخوان‌ها که ممکن است منجر به پوکی استخوان شود
- نازکی پوست و کبود شدن آسان
- گلو درد
- گرفتگی صدا
بنابراین هرگز نباید این داروها را بدون تجویز پزشک استفاده کنید، زیرا ممکن است باعث بروز مشکلات جبران‌ناپذیری شود.
روش جراحی
در مواقعی، دارو درمانی نمی‌تواند کمکی به جلوگیری از ریزش مو کند. گاهی ممکن است پزشک با دارو ریزش مو را متوقف کند اما موهای جدید رشد نکنند و طاسی ایجاد شود. مثلا طاسی‌های مردانه که ریشه ژنتیکی دارند را اغلب نمی‌توان بدون جراحی‌های کاشت مو درمان کرد. جراحی کاشت مو روشی پرهزینه است؛ با این حال به دلیل دائمی بودن آن، بسیاری از افراد برای خلاص شدن از طاسی سر یا ابرو به سراغ آن می‌روند.
جراحی کاشت مو
جراحی کاشت مو شامل انتقال بخش‌های کوچکی از پوست سر (که هر کدام دارای چندین تار مو هستند) به قسمت‌های طاس سر شماست.
این روش برای افرادی که طاسی ارثی دارند خیلی خوب جواب می‌دهد زیرا این افراد معمولا موهای وسط سر خود را از دست می‌دهند. از آنجا که این نوع ریزش مو پیشرونده است، برای درمان قطعی آن احتمالا به چندین عمل جراحی نیاز خواهید داشت.
کاهش پوست سر
در این روش، جراح بخشی از پوست سر شما را که فاقد مو است، برمی‌دارد و آن ناحیه را با بخش مودار پوست سرتان می‌پوشاند.
یک گزینه درمانی دیگر، ایجاد یک برش است که جراح توسط آن پوستی را که مو دارد، روی بخش طاس سر می‌کشد. این روش هم نوعی روش برای کاهش پوست سر است.
معمولا این روش‌های جراحی، جدا از گران بودن خطراتی نیز به همراه دارند. این خطرات شامل:
- رشد تکه‌ای موها
- خون‌ریزی
- جای زخم یا اسکار گسترده
- عفونت
- در مواردی ممکن است پیوند شما نیز انجام نشود. انجام نشد پیوند به این معنی است که شما نیاز به تکرار جراحی دارید.
روش‌های پیشگیری از ریزش مو
همیشه پیشگیری ساده‌تر از درمان است. اگر موهایتان شروع به ریزش شدید کند، برای بهبود آن نیازمند پروسه‌های درمانی بسیار پرهزینه خواهید بود. ما در اینجا چند نکته ساده را نام می‌بریم که با استفاده از آن‌ها می‌توانید از ریزش موهایتان جلوگیری کنید.
به هیچ وجه از مدل موهایی که باعث فشار زیاد به موهایتان می‌شود استفاده نکند. انواع بافت‌ها، بستن موها با کش تنگ، بستن موها در حالت خیس و… با گذشت زمان به طور دائمی به فولیکول‌های مو آسیب جدی می‌رسانند.
سعی کنید موهایتان را با دست نکشید و به آن‌ها پیچ و تاب ندهید. بسیاری از افراد در هنگام متمرکز شدن (مخصوصا در زمان مطالعه و درس خواندن) شروع به پیچ دادن موهایشان می‌کنند. این کار می‌تواند به شدت به فولیکول‌های مو آسیب برساند.
اطمینان حاصل کنید که رژیم غذایی متعادلی دارید و در هر وعده به مقدار کافی آهن و پروتئین به بدنتان می‌رسانید. بهتر است سر خود رژیم نگیرید و حتما زیر نظر متخصص این کار را انجام دهید. پزشک قبل از تعیین رژیم، یک آزمایش کلی برایتان می‌نویسد و با کمک نتایج آن، وضعیت مواد معدنی بدنتان را بررسی می‌کند. این کار باعث می‌شود تا رژیمی برایتان تجویز کند که باعث ضعیف شدن بدنتان نشود.
اگر موهایتان خیلی خشک و خیلی چرب نیست، می‌توانید از یک شامپوی خیلی ملایم مثل شامپو بچه استفاده کنید. اگر موهای چندان چربی ندارید، سعی کنید یک روز در میان حمام بروید و دوش آب داغ هم نگیرید. همیشه موهایتان را با یک حوله تمیز به آرامی خشک کنید و از مالیدن موها خودداری کنید.
برخی محصولات و ابزارهای آرایشی هم تاثیر زیادی در ریزش مو دارند. این محصولات شامل موارد زیر هستند:
- سشوار
- برس‌های حرارتی
- اتوی مو
- رنگ مو و محصولات جانبی آن
- پودرهای دکلره
- مواد صاف کننده موی سر
- فر کننده‌ها
اگر تصمیم دارید موهای خود را با وسایل حرارتی حالت دهید، حتما زمانی این کار را انجام دهید که موهایتان خشک باشد. در زمان سشوار کشیدن هم سعی کنید حرارت دستگاه را پایین نگه‌دارید. گرمای زیاد آسیب شدیدی به موهایتان می‌رساند و در مواردی باعث سوختن و وز شدن تارهای مو می‌شود.
نکات پایانی
در طول این مقاله بارها به این نکته اشاره کردیم که دلایل ریزش مو متفاوت است و افراد ممکن است به دلایل مختلفی موهایشان را از دست بدهند. تشخیص دلایل این مشکل نیازمند مراجعه به پزشک متخصص پوست و مو است. سعی کنید داروها و مراقبت‌هایی که پزشک برایتان تجویز می‌کند را به طور کامل رعایت کنید. همچنین بهتر است یک سبک زندگی سالم را پیش بگیرید. مصرف غذاهای مقوی و ورزش کردن روزانه می‌تواند شما را تندرست نگه‌دارد.
